واکسن های کرونا

واکسن سینوفارم:

شرکت زیست‌فناوری سینوواک (Sinovac) واکسن کرونا ابداعی خود را بعد از آخرین مرحله از آزمایش های انسانی و پیش از عرضه محک زد. این شرکت داروسازی همان زمان اعلام کرده بود، واکسن آزمایشی که برای بیماری کووید ۱۹ توسعه داده‌ است، سبب ایجاد ایمنی در بدن بیماران مبتلا به این بیماری شده است. داده‌های اولیه حاکی از آن بود که این واکسن می‌تواند از افراد در برابر ابتلا به کرونا محافظت کند.

شرکت “سینوواک” همچنین در حال ساخت یک مرکز تولیدی است که هدف آن افزایش تعداد دوزهای موجود از واکسن برای محافظت از مردم در برابر کووید ۱۹ است.

این شرکت در ساخت واکسن سینوواک از نسخه غیرفعال شده ویروس کرونا استفاده کرده است. این شرکت از فناوری تهیه واکسن‌های تایید شده همانند هپاتیت آ و ب، آنفلوانزای خوکی، آنفلوانزای پرندگان و ویروسی که باعث بیماری دست، پا و دهان می‌شود، استفاده کرده است.

با این حال کارشناسان هشدار داده اند که ایمنی واکسن کرونا غیرفعال شده باید برای مدت طولانی تری رعایت شود، چون ممکن است برخی از واکسن های غیرفعال منجر به افزایش اثر بیماری شوند. همزمان ممکن است آنتی بادی های ناشی از واکسن به جای محافظت، باعث بدتر شدن عفونت در هنگام قرار گرفتن در معرض ویروس در افراد پس از تزریق شوند. این واکسن ۷۹ درصد موثر می باشد.

واکسن سینوفارم سبب تحریک سیستم ایمنی بدن برای تولید آنتی بادی های متصل شونده به پروتئین های سطح ویروس که پروتئین های Spike نامیده می شوند.

برای تولید این واکسن، موسسه تحقیقاتی بیجینگ، واریانتی از ویروس که بیشترین قابلیت تکثیر را در سلول های کلیه میمون داشتند، را انتخاب کرده و ویروس را تکثیر کردند.

سپس ماده شیمیایی به نام بتا پروپیولاکتون به آن ها زدند که با اتصال به ژن های ویروس باعث از کار انداختن آن ها شد. کروناویروس های غیرفعال شده توان تکثیر خود را از دست داده اما پروتئین های آن ها) پروتئین های(Spike سالم و دست نخورده باقی می مانند. سپس ویروس را با ترکیبی برپایه آلومینیوم ترکیب کرده که سبب افزایش پاسخ ایمنی بدن می شود.

به دلیل غیرفعال بودن ویروس در واکسن سینوفارم، پس از تزریق آن به بدن، ویروس ها توسط سلول  های شناساگر آنتی ژن بدن بلعیده می شود.

همچنین سلول های T کمکی نیز با شناسایی قطعه های ویروس و اتصال به آن ها، ویروس را از بین می برند. همچنین ممکن است سلول های B با ویروس های غیرفعال شده روبه رو و به پروتئین های سطحی ویروس متصل شوند.

پس از اتصال سلول هایB ، ویروس به داخل آن ها بلیعده شده و قطعات آن در سطح سلول های B نمایان می شود. در این زمان سلول های T کمکی نیز به این قطعات متصل شده و سلول های B فعال می شود و در نتیجه آنتی بادی ها تکثیر می یابند.

زمانی که فرد توسط واکسن سینوفارم واکسینه می شود، سلول های B از طریق تولید آنتی بادی ها یا مانع از ورود ویروس به بدن توسط اتصال به پروتئین های Spike می شوند و یا از راه های دیگر ویروس را از بین می برند.
مطالعات بالینی واکسن سینوفارم نشان داده که این واکسن از افراد در مقابل Covid-19 محافظت کرده اما هنوز اطلاعاتی در مورد مدت زمان حفاظت آن در درست نیست.

واکسن آسترزنکا

مطالعات اولیه نشان ‌داد که آسترازنکا در برابر ویروس کرونا 92 درصد ایمنی ایجاد می‌کند. با این حال با جهش ویروسی اثربخشی این واکسن نیز کاهش یافته و حالا در برابر گونه دلتا ایمنی 60 تا 67 درصدی ایجاد می‌کند.

با این حال این واکسن به طور موثری از ابتلای شدید و موارد مرگ بر اثر ابتلا به کرونا را کم می‌کند.

یک نفر از هر 10 نفر ممکن است احساس خستگی، کبودی، درد یا خارش در بازوی و محل تزریق واکسن، سردرد، درد عضلانی، حالت تهوع و تب را تجربه کند.

واکسن آسترازنکا-آکسفورد به نام «AZD1222» از یک ویروس بی‌ضرر، یک آدنوویروس عامل سرماخوردگی برای انتقال ژن‌های سازنده پروتئین گل‌میخی سطح کروناویروس به درون سلول‌ها استفاده می‌کند و سلول‌ها را وادار به ساختن این پروتئین‌ها می‌کند که سپس باعث تحریک دستگاه ایمنی و تولید آنتی‌بادی ضد کروناویروس می‌شود.

در واقع واکسن آسترازنکا «ویروسدار» است؛ یعنی نسخه‌ای از ویروس است که به طور معمول شامپانزه‌ها را آلوده می‌کند و با بخشی از کروناویروس موسوم به «پروتئین سنبله» اصلاح شده است تا محرک سیستم ایمنی بدن باشد.

واکسن هنگامی که در سلول‌های انسانی قرار گرفت، باید به تحریک تولید آنتی بادی هایی که ویروس را تشخیص می‌دهند، کمک کند.

نتایج آزمایش‌های انجام شده روی ۱۰۷۷ نفر که به آنها واکسن مشترک شرکت دارویی آسترازنکا با همکاری دانشگاه آکسفورد تزریق شده، موفقیت‌آمیز بوده و بدن آن‌ها پادتن‌هایی تولید کرده است که می‌توانند به جنگ ویروس کرونا برود.

واکسن فایزر و مدرنا:

شرکت‌های فایزر بیون‌تک و مدرنا هر دو از فناوری جدید «پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی» یا «ام‌آر‌اِن‌اِی» برای تولید واکسن کووید-۱۹ استفاده کرده‌اند. این دو واکسن نخستین واکسن‌هایی هستند که با استفاده از این روش تولید و به بازار عرضه شده‌اند.

در روش سنتی تولید واکسن‌ علیه بیماری‌های ویروسی معمولا از ویروس ضعیف شده، کشته شده یا اجزای پروتئینی آن برای تحریک سیستم ایمنی بدن انسان استفاده می‌شود. سپس وقتی بدن برای دفعه بعدی با آن ویروس خاص مواجه می‌شود، پادتن(آنتی‌بادی) خاصی تولید می‌کند.

اما برای ساخت واکسن‌های «پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی» نیازی به ویروس نیست (اگرچه مقدار کمی از ویروس برای تعیین توالی ژنوم و آزمایش واکسن استفاده می‌شود) بلکه بخشی از رمز ژنتیکی ویروس پس از تزریق، به داخل سلول‌های بدن راه پیدا می‌کند و پروتئین شاخکی ویروس را تولید و به سیستم ایمنی ارائه می‌دهد و باعث تولید پادتن و سلول‌های ایمنی تی برای مبارزه با بیماری می‌شود.

بنابراین وقتی سیستم ایمنی بدن فعال می‌شود، پروتئین شاخکی ویروس و پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی از بین می‌روند ولی پادتن‌ برای محافظت آتی در بدن می‌ماند.

هر دو واکسن پس از دریافت دوز دوم، تاثیر اصلی خود را نشان می‌دهد. اما شرکت فایزر اعلام کرد که پس از دریافت دوز نخست واکسن این شرکت توسط افراد بالای ۱۶ سال، ایمنی ۵۲ درصدی و پس از دریافت دوز دوم آن مقاومت ۹۵ درصدی در برابر بیماری ویروس کرونا ایجاد می‌شود. در مقابل، گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا نشان می‌دهد که واکسن مدرنا پس از تزریق به ۳۰ هزار نفر کارآیی ۹۴.۱ درصد بوده است.

مانند هر واکسنی، این دو واکسن نیز عوارض جانبی دارند. سازمان غذا و داروی آمریکا عوارض جانبی واکسن فایزر-بیون‌تک را درد، تورم یا قرمزی محل تزریق، احساس خستگی، سردرد، درد عضلانی، لرز، درد مفصل، تب، حالت تهوع و تورم غدد لنفاوی اعلام کرده است. همچنین شرکت فایزر هشدار داده که افرادی که سابقه واکنش‌های آلرژیک(حساسیتی) شدید را دارند پس از ارزیابی دقیق‌تر خطر استفاده از این واکسن، خود را در معرض تزریق آن قرار دهند.

همچنین سازمان غذا و داروی آمریکا عوارض واکسن مدرنا را نیز موارد مشابهی همچون درد، تورم یا قرمزی محل تزریق، احساس خستگی، سردرد، درد عضلانی، درد مفاصل، تب و لرز و حالت تهوع گزارش کرده است. هر چند هنوز در دریافت کنندگان واکسن مدرنا واکنش حساسیتی گزارش نشده ولی توصیه شده که افرادی دارای سابقه واکنش‌های شدید آلرژیک(حساسیتی) در استفاده از این واکسن احتیاط کنند.

مواد تشکیل دهنده واکسن فایزر، پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی(mRNA)، لیپیدها، کلرید پتاسیم، فسفات پتاسیم مونوبازیک، سدیم کلرید، دی بازیک سدیم فسفات دی هیدرات و ساکاروز اعلام شده در حالی که اجزای واکسن مدرنا بدین شرح گزارش شده است: پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی(mRNA)، لیپیدها، ترومتامین، هیدروکلراید، اسید استیک، استات سدیم و ساکاروز.

به طور کلی، پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی باعث بالا بردن کارآیی واکسن می‌شود، در حالی که لیپیدها به رساندن پیام‌رسان آر‌اِن‌اِی به سلول‌های بدن کمک می‌کنند و سایر مواد موجود در این دو واکسن نیز به حفظ مناسب سطح اسیدی یا بازی بودن مایع واکسن و پایداری آن کمک می‌کنند.