تولید ماده ضد سرطان وین کریستین از گیاهان دارویی باسیستم های نوین

تولید ماده ضد سرطان و ضد تومور وین کریستین و وین بلاستین از گیاه دارویی پروانش در بیوراکتور یکی از ۱۰ طرح مصوب و شاخص کارگروه پژوهش استان آذربایجان غربی است که ۵۰ درصد اعتبار پژوهشی استان به این طرح تخصیص داده شده است.

گیاه دارویی پروانش به علت دارا بودن آلکالوئیدهای مهم وین بلاستین و وین کریستین که هر دو اثر ضد توموری و ضد سرطانی دارند، در صنایع داروسازی اهمیت بسیاری دارد. طبق آمار معاونت غذا و دارو هر سال به طور متوسط حدود ۳۰ میلیارد تومان از این دارو در کشور مصرف می‌شود، که ۹۵ درصد آن وارداتی است.

از آنجا که تقاضای بسیار زیادی برای وین بلاستین و وین کریستین وجود دارد و تنها منبع تولید این دو ترکیب از گیاهان است و امکان تولید شیمیایی آن ها در آزمایشگاه وجود ندارد و از طرفی میزان آن ها در مواد خام اولیه استخراج شده از پروانش کم است، اهمیت مطالعه بر روی این گیاه و تولید وین کریستین و وین بلاستین از طریق روش‌های بیوتکنولوژی چند برابر می‌شود.

از مزایای استفاده از اکسیژن زداها خصوصاً نوع آلی که مبتنی بر تجزیه پذیر بودن در محیط زیست در مقایسه با نوع معدنی آن است می‌توان به افزایش عمر مفید دستگاه‌ها، کاهش هزینه تعمیر و نگهداری، حفظ ایمنی و سلامت محصول، بهینه سازی آن، حفاظت از محیط زیست، مبتنی بر فناوری سبز بودن و تجزیه پذیری در محیط زیست اشاره کرد.
نکته مهم تر اینکه فناوری این ماده کاملاً وارداتی در اختیار کشور آمریکا بوده و تا سال ۲۰۲۷ خود این کشور سالانه نیازمند ۶۰۰ هزار تن از این ماده برای صنایع مختلف است.

مواد اکسیژن زدا یکی از مواد شیمیایی مهم و اساسی در صنایع مختلف یک کشور از جمله صنعت مهم نفت، قلمداد می‌شود چرا که وجود اکسیژن حتی در مقیاس ppb برای تجهیزات صنایع مشکلات فراوانی از جمله خوردگی، انسداد مجاری و کانال‌های انتقال مواد را ایجاد خواهد کرد که منجر به توقف خط تولید و تعویض مخازن و تحمیل هزینه‌ها و ضررهای چند صد میلیون دلاری بر صنایع است.

اکسیژن زداه ها را می‌توان از یک نگاه کلی به دو دسته آلی و معدنی تقسیم کرد. فناوری نوع اکسیژن زدای جهاد دانشگاهی آذربایجان غربی از نوع آلی می‌باشد که مزیت و ابتنا این فناوری بر سبز بودن و حفظ محیط زیست در مقایسه با نوع معدنی آن است که خروجی آن بصورت نمک بوده اما نوع آلی کاملاً در محیط زیست تجزیه می‌شود.

هدف از اجرای این پروژه از سوی پژوهشگران گروه شیمی واحد کسب دانش فنی ماده شیمیایی” دی اتیل هیدروکسی آمین” در اشل نیمه صنعتی است که این ماده یکی از مواد شیمیایی پرمصرف و ارزشمند مبتنی بر فناوری سبز در حوزه صنعت نفت می‌باشد و ضمن ارتقا راندمان و بهینه سازی عملیاتی از همه مهم تر سبب جلوگیری نشتی مواد سمی و نفتی به محیط زیست می‌شود و فناوری مبتنی بر سبز تلقی می‌شود.